Hart en vaatziekten bij vrouwen: waarom aandacht en kennis belangrijk is

Risicofactoren voor hart- en vaatziekten bij vrouwen

Hormonale invloeden

Hormonen spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van hart- en vaatziekten bij vrouwen. Het hormoon oestrogeen heeft een beschermende werking op de bloedvaten, maar deze bescherming neemt af naarmate vrouwen ouder worden en de oestrogeenniveaus dalen tijdens de overgang. Door deze daling worden bloedvaten stijver, wat kan bijdragen aan een verhoogd risico op atherosclerose en hoge bloeddruk. Ook kunnen veranderingen in de hormoonspiegels tijdens de menstruele cyclus, zwangerschap en de overgang leiden tot klachten zoals hartkloppingen en een onregelmatige hartslag.

Vrouwen die hormoontherapie gebruiken of synthetische oestrogenen slikken, moeten alert zijn op de bijwerkingen. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat deze behandelingen bij sommige vrouwen het risico op bloedklonters en beroertes kunnen verhogen. Het is belangrijk dat vrouwen hun hormoongebruik en eventuele klachten regelmatig bespreken met hun arts.

Levensstijlkeuzes

Levensstijlkeuzes, zoals dieet, fysieke activiteit en rookgedrag, spelen een grote rol bij de gezondheid van het hart. Bij vrouwen verhogen risicofactoren zoals roken, een hoog cholesterolgehalte en een ongezond dieet de kans op hart- en vaatziekten aanzienlijk. Roken veroorzaakt schade aan de bloedvaten en vergroot het risico op arteriële aandoeningen en beroertes. Het consumeren van voedsel met verzadigde vetten verhoogt het LDL-cholesterol, wat kan leiden tot plaquevorming in de bloedvaten.

Een gezonde levensstijl kan echter helpen om het risico op hartproblemen te verlagen. Dit omvat een dieet rijk aan groenten, volkoren producten, magere eiwitten en gezonde vetten, evenals regelmatige lichaamsbeweging. Studies tonen aan dat minimaal 150 minuten matig-intensieve beweging per week de bloeddruk kan verlagen en het cardiovasculaire risico kan verkleinen.

Genetische predispositie

Erfelijke aanleg is een andere belangrijke risicofactor. Vrouwen met een familiegeschiedenis van hart- en vaatziekten, zoals ouders of grootouders die op jongere leeftijd hartaandoeningen hadden, lopen zelf een groter risico. Erfelijke factoren kunnen bijdragen aan een verhoogd cholesterolgehalte of hoge bloeddruk, wat het risico op hart- en vaatziekten verder vergroot. Onderzoek naar genetische risicofactoren blijft van cruciaal belang om vrouwen met een verhoogd risico vroegtijdig te kunnen identificeren en preventieve maatregelen te kunnen nemen.

Symptomen van hart- en vaatziekten bij vrouwen

Vage en minder duidelijke klachten

Symptomen van hart- en vaatziekten bij vrouwen zijn vaak minder duidelijk dan bij mannen, wat de herkenning ervan bemoeilijkt. Waar mannen meestal pijn op de borst ervaren bij hartproblemen, rapporteren vrouwen vaak subtielere symptomen zoals kortademigheid, vermoeidheid, misselijkheid en pijn in de rug, nek of kaak. Microvasculaire dysfunctie, een aandoening waarbij de kleine bloedvaten slecht functioneren, is vaker voorkomend bij vrouwen en kan leiden tot hartklachten zonder duidelijke obstructie in de grote kransslagaders.

Deze minder duidelijke klachten worden soms ten onrechte toegeschreven aan stress of angst, wat kan leiden tot een vertraging in de diagnose. Vrouwen die last hebben van aanhoudende symptomen, zoals druk op de borst of onverklaarbare vermoeidheid, worden aangemoedigd om deze met hun arts te bespreken en indien nodig verder onderzoek te laten doen.

Diagnose en behandeling

Het stellen van een juiste diagnose kan bij vrouwen uitdagend zijn door de vaak subtielere symptomen. Traditionele diagnostische tests zoals een ECG of inspanningstest kunnen soms geen afwijkingen tonen bij vrouwen met microvasculaire angina. In dergelijke gevallen zijn meer specifieke testen, zoals een echocardiografie met dobutamine, nodig om de functie van de bloedvaten beter in kaart te brengen.

Vertraagde diagnoses

Door de minder herkenbare symptomen worden vrouwen vaak later gediagnosticeerd dan mannen, wat kan leiden tot een hogere kans op complicaties. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat vrouwen vaker symptomen negeren of deze toeschrijven aan andere oorzaken. Dit benadrukt het belang van vroegtijdige bewustwording en het bespreken van symptomen met medische professionals.

Bij vrouwen wordt het cardiovasculair risicomanagement steeds vaker benaderd vanuit een vrouwgerichte aanpak, waarin aandacht is voor specifieke symptomen en risicofactoren. Veel ziekenhuizen, zoals het UMC Utrecht, hebben speciale spreekuren voor vrouwen met hartklachten. Hier kunnen vrouwen terecht voor een uitgebreide risicobeoordeling, advies over leefstijlveranderingen en, indien nodig, medicijnen.

Rol van vrouwenhart-cardiologen

Vrouwen met hartklachten kunnen baat hebben bij zorg van een cardioloog die gespecialiseerd is in vrouwenhartgezondheid. Vrouwenhart-cardiologen zijn specifiek opgeleid om te letten op symptomen en risicofactoren die bij vrouwen vaak anders zijn dan bij mannen. Zij werken nauw samen met andere medische professionals om een behandelplan op maat op te stellen dat de unieke cardiovasculaire behoeften van vrouwen ondersteunt. Dit kan bijdragen aan betere behandelresultaten en een hogere kwaliteit van leven voor vrouwen met hart- en vaatziekten.

Preventie en bewustwording

Gezonde levensstijl voor hartgezondheid

Een gezonde levensstijl is een van de meest effectieve manieren om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen. Preventieve maatregelen omvatten niet roken, matig alcoholgebruik, een uitgebalanceerd dieet en regelmatige lichaamsbeweging. Voor vrouwen met risicofactoren zoals hoog cholesterol of hoge bloeddruk is het extra belangrijk om zich aan deze aanbevelingen te houden.

Educatie en bewustzijn

Educatie over hart- en vaatziekten bij vrouwen is essentieel om ervoor te zorgen dat symptomen tijdig worden herkend en behandeld. Patiëntenorganisaties en ziekenhuizen bieden regelmatig voorlichtingssessies en materialen om vrouwen bewust te maken van hun cardiovasculaire risico’s. Door vrouwen te informeren over de specifieke symptomen en risicofactoren, kunnen zij sneller actie ondernemen en preventieve maatregelen treffen om hun hartgezondheid te beschermen.

Actuele onderzoeksprojecten

De laatste jaren neemt het aantal onderzoeksinitiatieven naar hart- en vaatziekten bij vrouwen toe. Programma’s gericht op het ontdekken van nieuwe inzichten in aandoeningen zoals microvasculaire dysfunctie en Spontane Coronair Arterie Dissectie (SCAD) helpen artsen om betere behandelmethoden te ontwikkelen. Ondersteuning van onderzoeksprojecten door organisaties zoals de Hartstichting en Nederlandse Vereniging voor Cardiologie draagt bij aan een verbeterde zorgkwaliteit en betere overlevingskansen voor vrouwen met hartziekten.