Hoe werkt de bloedsomloop van het hart?

Oorzaken, klachten en soorten problemen in de bloedsomloop van het hart

Mogelijke oorzaken van problemen in de bloedsomloop

Er zijn verschillende oorzaken die kunnen leiden tot problemen in de bloedsomloop van het hart. Een veelvoorkomende oorzaak is de vernauwing van de kransslagaders, de bloedvaten die het hart zelf van zuurstofrijk bloed voorzien. Deze vernauwing kan ontstaan door een ophoping van cholesterol en andere vetachtige stoffen in de bloedvaten. Dit proces heet atherosclerose. Naarmate de slagaders vernauwen, wordt de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen naar het hart beperkt, wat kan leiden tot pijn op de borst, ook wel angina genoemd, en zelfs tot een hartinfarct.

Daarnaast kan een hoge bloeddruk, veroorzaakt door onder andere stress, slechte voeding of genetische aanleg, extra druk uitoefenen op de wanden van de slagaders. Dit kan schade veroorzaken aan de bloedvaten, met als gevolg dat ze stijver worden en hun elastische wand verliezen. Deze verstijving belemmert de bloedstroom, wat op termijn kan bijdragen aan hart- en vaatziekten.

Een andere belangrijke oorzaak kan een probleem met de aorta zijn. De aorta is de grootste slagader van het lichaam en wordt ook wel de ‘grote lichaamsslagader’ genoemd. Het vervoert zuurstofrijk bloed van het hart naar de rest van het lichaam. Aandoeningen aan de aorta, zoals een aneurysma (een verzwakking van de wand van de aorta) of een dissectie (scheuren in de wand), kunnen levensbedreigende gevolgen hebben.

Klachten bij problemen met de bloedsomloop

Klachten door problemen in de bloedsomloop kunnen variëren van mild tot ernstig. Veel voorkomende klachten zijn kortademigheid, vermoeidheid en een drukkend gevoel op de borst. Dit laatste komt vaak voor bij een vermindering van de bloedtoevoer naar het hart door vernauwde kransslagaders. Een verminderde bloedtoevoer betekent dat het hart niet voldoende zuurstof krijgt, wat kan leiden tot pijn bij inspanning, omdat het hart harder moet werken.

In ernstige gevallen kan een verstoring van de bloedsomloop leiden tot een hartinfarct, waarbij een deel van het hartspierweefsel afsterft door zuurstofgebrek. Dit gaat vaak gepaard met een hevige, drukkende pijn in de borst die kan uitstralen naar de linkerarm, nek of kaak, en kan gepaard gaan met zweten en misselijkheid.

Soorten en varianten van de bloedsomloop

De bloedsomloop wordt onderverdeeld in twee hoofdvarianten: de grote en de kleine bloedsomloop. De grote bloedsomloop zorgt voor de aanvoer van zuurstofrijk bloed naar alle organen en weefsels in het lichaam, terwijl de kleine bloedsomloop de zuurstofuitwisseling in de longen regelt. Bij een gezonde bloedsomloop is er sprake van een ‘dubbele bloedsomloop’, waarbij het bloed per minuut meerdere keren door het hart stroomt, zodat het continu van zuurstof wordt voorzien en afvalstoffen worden afgevoerd.

In sommige gevallen kan er sprake zijn van afwijkingen in deze bloedsomloop. Zo kunnen er problemen ontstaan in het septum, de wand die de linker- en rechterkant van het hart scheidt. Een afwijking in het septum kan leiden tot een ‘menging’ van zuurstofrijk en zuurstofarm bloed, wat het zuurstofgehalte in het lichaam verlaagt en klachten als vermoeidheid en kortademigheid kan veroorzaken.

Diagnose en behandelopties

Een diagnose van problemen in de bloedsomloop begint vaak met een bezoek aan de huisarts, waar klachten en symptomen in kaart worden gebracht. Daarna kunnen aanvullende onderzoeken zoals een elektrocardiogram (ECG), een echo van het hart, en soms een inspanningstest worden uitgevoerd. Met deze onderzoeken kan men vaststellen hoe goed de bloedvaten en het hart functioneren en waar de eventuele vernauwingen of blokkades zich bevinden.

Afhankelijk van de diagnose kan de behandeling variëren. Medicijnen zoals bloedverdunners kunnen worden voorgeschreven om het risico op bloedstolsels te verminderen, wat de doorbloeding verbetert en de druk op de hartspier verlaagt. Andere medicijnen, zoals bètablokkers, helpen de hartslag te vertragen en de bloeddruk te verlagen, zodat het hart minder hard hoeft te werken. Bij ernstige vernauwingen kan een dotterbehandeling nodig zijn, waarbij een ballonnetje wordt opgeblazen in de vernauwde slagader om de bloedstroom te herstellen. Soms wordt er een stent geplaatst, een buisje dat de slagader openhoudt.

In ernstige gevallen, zoals bij een ernstige verstopping of schade aan de kransslagaders, kan een bypassoperatie noodzakelijk zijn. Hierbij wordt een omleiding gemaakt rondom de vernauwde of geblokkeerde slagader, zodat het bloed vrij kan stromen naar het hart.

Preventie en leefstijltips

Hoewel sommige risicofactoren niet beïnvloedbaar zijn, zoals leeftijd en genetische aanleg, zijn er diverse stappen die men kan nemen om de bloedsomloop gezond te houden. Een dieet rijk aan groenten, fruit en gezonde vetten (zoals omega-3 vetzuren) kan helpen om de slagaders gezond te houden en het cholesterolgehalte te verlagen. Regelmatige lichaamsbeweging, minimaal 30 minuten per dag, helpt de hartspier te versterken en de bloeddruk te verlagen. Het vermijden van roken en overmatig alcoholgebruik is eveneens cruciaal, omdat deze gewoonten schade kunnen toebrengen aan de bloedvaten en het risico op hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten verhogen.

Ook stressmanagement speelt een belangrijke rol, omdat langdurige stress bijdraagt aan hoge bloeddruk en kan leiden tot chronische belasting van het hart en de bloedvaten.