Hart gezond eten: Wat betekent het eigenlijk?

Oorzaken, klachten en tips voor een hartvriendelijk voedingspatroon

Mogelijke oorzaken en risicofactoren

Hart- en vaatziekten ontstaan vaak door een combinatie van leefstijl, voeding en genetische aanleg. Een belangrijk risicofactor is hoge bloeddruk, die vaak wordt beïnvloed door een te hoog zoutgebruik en een tekort aan groenten en fruit in de dagelijkse voeding. Andere boosdoeners zijn een hoge inname van verzadigde vetten, zoals die in harde margarines, rood vlees en zoute snacks voorkomen. Teveel alcohol, bijvoorbeeld meer dan één glas alcohol per dag, kan ook je bloeddruk verhogen en je risico op beroertes vergroten.

Een grote buikomvang en obesitas spelen daarnaast een belangrijke rol. Deze worden vaak veroorzaakt door een dieet rijk aan calorierijke snacks en arm aan bioactieve stoffen zoals die in volkoren producten en groenten zitten. Dierlijke producten met veel verzadigde vetzuren kunnen je cholesterolgehalte verhogen, wat de kans op hart- en vaatziekten vergroot.

Klachten en symptomen

De klachten van hart- en vaatziekten zijn divers. Veelvoorkomende symptomen zijn vermoeidheid, kortademigheid, en pijn op de borst. Deze klachten kunnen het gevolg zijn van een slechte doorbloeding door vernauwde bloedvaten. Langdurige hoge bloeddruk, die vaak onopgemerkt blijft, kan leiden tot schade aan organen zoals de nieren en het hart.

Een te hoge zoutinname – wat bij veel mensen voorkomt – kan je bloeddruk tijdelijk verhogen. Dit merk je mogelijk pas als je klachten krijgt. Onderzoek toont aan dat het verminderen van zoutinname, samen met het verhogen van de consumptie van vezelrijke volkoren pasta en groenten, kan helpen om de bloeddruk te stabiliseren.

Gezonde keuzes en tips

Een hartvriendelijk dieet bestaat uit eenvoudige maar effectieve aanpassingen. Kies bijvoorbeeld voor vloeibare margarine in plaats van harde margarines en gebruik ongefilterde koffie met mate, aangezien bepaalde stoffen daarin een negatieve invloed op het cholesterol kunnen hebben. Zorg ervoor dat je minimaal 200 gram groenten en twee stuks fruit per dag binnenkrijgt. Volkoren brood en volkoren pasta zijn rijk aan vezels en bioactieve stoffen die je hart beschermen.

Vis is een belangrijk onderdeel van een hartvriendelijk dieet. Kies minimaal één keer per week voor vette vis zoals makreel, paling of sardines. Deze bevatten omega-3 vetzuren, die ontstekingen remmen en een positief effect hebben op het cardiovasculaire risico.

Matig alcoholgebruik, zoals een glas wijn per dag, kan bij sommige mensen een beschermend effect hebben, maar overmatig gebruik brengt juist risico’s met zich mee, zoals een verhoogd risico op diabetes en hartfalen. Gebruik alcohol daarom alleen met mate en bij voorkeur bij speciale gelegenheden.

Hoe wordt een diagnose gesteld?

Als je klachten ervaart die wijzen op hart- en vaatziekten, is het belangrijk om contact op te nemen met een arts. De diagnose begint meestal met een bloeddrukmeting en een bloedonderzoek om cholesterol- en bloedsuikerspiegels te controleren. Observationeel onderzoek kan risicofactoren zoals een hoge zout- of vetinname aan het licht brengen.

Soms is aanvullend onderzoek nodig, zoals een hartfilmpje (ECG) of een echo van het hart. Bij specifieke klachten, zoals een verhoogd risico op beroerte, kan een scan van de bloedvaten worden gemaakt.

Meest gebruikte medicijnen

Bij een verhoogd cardiovasculair risico worden vaak medicijnen voorgeschreven. Cholesterolverlagers, zoals statines, kunnen helpen om het cholesterolgehalte te verlagen. Bloeddrukverlagers, zoals ACE-remmers, worden ingezet om de bloeddruk onder controle te houden. Soms is ook medicatie nodig om het bloed te verdunnen, bijvoorbeeld bij patiënten met een verhoogd risico op een beroerte.

Het gebruik van medicijnen is echter geen vervanging voor een gezond dieet. Een voedingspatroon rijk aan onverzadigde vetzuren, voldoende groenten en matig alcoholgebruik blijft essentieel voor het verlagen van risicofactoren.

Langdurige voordelen van hartvriendelijk eten

Het volgen van een gezond dieet heeft niet alleen een direct effect op je bloeddruk en cholesterol, maar verkleint ook je risico op hartziekten op de langere termijn. Kleine aanpassingen, zoals het vervangen van snacks door gezondere keuzes zoals magere yoghurt of een handjevol bruine bonen, maken een groot verschil. Met deze veranderingen werk je dagelijks aan een sterk en gezond hart.