Dieet- en geslachts-ongelijkheden bij sterfte door coronair lijden in Europa: bevindingen uit de Global Burden of Disease-studie
- Leefstijl, Voeding
- Oxfort academic
- Goedgekeurd door onderzoeker
Originele Onderzoek Titel:
Diet and sex inequities in ischemic heart disease mortality across Europe: findings from the Global Burden of Disease Study
- Bron: Oxfort academic
Samenvatting in begrijpelijke taal
Dit onderzoek keek naar hoe sterfte door hart- en vaatziekten, specifiek zuurstoftekort van het hart (coronair hartlijden), verschilt tussen mannen en vrouwen in Europa en hoe voeding daaraan bijdraagt. De studie laat zien dat, al daalt de sterfte bij beide geslachten over de jaren, in sommige landen vrouwen nog steeds duidelijk slechter af zijn dan mannen. Een belangrijke oorzaak lijkt te liggen in verschillen in voeding en leefstijl.
Wat hebben de onderzoekers precies onderzocht?
-
Doel van het onderzoek
De onderzoekers wilden uitzoeken of er verschillen bestaan tussen mannen en vrouwen in sterfte door coronair hartlijden. Daarbij wilden ze ook nagaan in hoeverre factoren als voeding en leefstijl bijdragen aan die verschillen. -
Populatie & data
Ze gebruikten data uit 27 landen van de Europese Unie (EU) uit het grote internationale databestand Global Burden of Disease Study 2021 (GBD 2021)
Ze keken naar leeftijd-gestandaardiseerde sterftecijfers (ASMR’s) en prevalentie — dat wil zeggen: hoeveel mensen per leeftijdsgroep leven met coronair lijden, en hoeveel hiervan overlijden — over de periode 2011 tot 2021.
Daarnaast maakten ze een maat voor “case fatality” — grofweg: de kans dat iemand met coronair lijden overlijdt — en keken hoe die case fatality verschilde tussen mannen en vrouwen, en welke risicofactoren (bijvoorbeeld dieet, gewicht, hoge bloeddruk, suikerwaarden) daarin doorspeelden. -
Werkwijze
-
Ze berekenden voor elk land en elk geslacht de sterfte- en prevalentie-cijfers, en de verhouding tussen die twee (mortality-to-prevalence ratio, MPR) als proxy voor hoe dodelijk coronair lijden is bij mensen die de ziekte al hebben.
-
Ze bestudeerden hoeveel van de sterfte onder coronair lijden te wijten was aan risicofactoren zoals hoge bloeddruk, hoge suikerwaarden, en ongezonde voeding, en hoe die bijdrage verschilde tussen mannen en vrouwen.
-
Kortom: het is een populatie-analyse op Europees niveau, géén klinisch onderzoek bij individuele patiënten, maar een vergelijking op bevolkingsniveau met cijfers over sterfte, ziekte en risicofactoren.
Wat zijn de belangrijkste resultaten?
-
Tussen 2011 en 2021 is de sterfte aan coronair lijden gedaald voor zowel mannen als vrouwen — met ~24,0% bij mannen en ~19,1% bij vrouwen.
-
Ondanks die daling bleken in 2021 in sommige landen (onder andere Oostenrijk, Griekenland en Malta) de “case-fatality” (hoe vaak coronair lijden leidde tot overlijden) bij vrouwen nog steeds aanzienlijk hoger dan bij mannen; in deze landen was de sterfte-/ziekteverhouding (MPR) voor vrouwen groter.
-
In die landen droegen risicofactoren als hoge bloeddruk (hypertensie), hoge suikerwaarden (hyperglykemie) en vooral ongezonde voeding het meest bij aan de hogere sterfte bij vrouwen — volgens de “case fatality index (CFI)”
- Het onderzoek vond dat voedingstekorten — zoals te weinig omega-3 vetzuren, vezels, groenten, noten en zaden — sterk samenhingen met de hogere sterfte door ischemisch hartlijden bij vrouwen in sommige landen. Dit wijst erop dat leefstijl en voeding waarschijnlijk een rol spelen in de verschillen tussen mannen en vrouwen, maar het bewijst niet dat genetica géén rol speelt. Het laat vooral zien dat beïnvloedbare factoren belangrijk kunnen zijn.
-
Wat ze niet bewezen hebben:
-
Dit is géén onderzoek dat op individueel niveau aantoont dat een vrouw met coronair lijden per definitie slechter af is. Het toont brede bevolkingspatronen — voor een individu kunnen de omstandigheden anders zijn.
-
Het bewijst niet dat slechte voeding of leefstijl de enige oorzaak is van het verschil — het gaat om geassocieerde risicofactoren op populatieniveau.
-
Het zegt niets over de effecten van behandelingen, medische zorg, medicatie, of gedrag ná de coronair lijden diagnose — alleen over sterfte en risicofactoren vóór of bij coronair lijden in landen/populaties.
-
Wat betekent dit voor jou als hartpatiënt?
Hoewel dit onderzoek geen klinische interventie is, biedt het toch waardevolle inzichten — ook voor jou, met jouw hartachtergrond:
-
Leefstijl en voeding doen ertoe, ook ná hartproblemen. De bevindingen onderstrepen dat voeding (zoals voldoende groenten, vezels, noten, omega-3) en beheersing van risicofactoren (bloeddruk, suiker) meetellen voor overleving op de lange termijn. Voor iemand met een hart- of vaatgeschiedenis is dat een extra reden om voedingspatroon en risicofactoren serieus te blijven nemen.
-
Gelijkheid in zorg en aandacht — ook voor vrouwen. Het onderzoek laat zien dat vrouwen in sommige landen slechter af zijn dan mannen — mogelijk door minder optimale voeding of risicofactorcontrole. Dat benadrukt hoe belangrijk het is dat zorgverleners letten op geslachtsspecifieke verschillen.
-
Hoop én actie: de daling is zichtbaar. De afname in sterfte over 10 jaar laat zien dat vooruitgang mogelijk is — met preventie en betere leefstijl. Dat is geruststellend: ook met een hartachtergrond is verbetering mogelijk, zeker als je aandacht blijft besteden aan risicofactoren en voeding.
-
Geen garantie, wél perspectief. Omdat dit onderzoek op populatieniveau is, betekent het niet dat elk individu automatisch minder risico loopt als hij of zij gezond eet. Maar het onderstreept dat leefstijl bijdraagt — en dat jij met actieve aandacht voor voeding en risicofactoren wél invloed kunt uitoefenen.
Zijn er beperkingen aan het onderzoek?
Ja — enkele belangrijke kanttekeningen:
-
Het is een bevolkingsanalyse op land-/groepniveau, geen klinische studie bij individuele patiënten met hartziekte. Wat geldt op groepsniveau, hoeft niet hetzelfde te gelden voor een individu.
-
Het kan onzichtbare verschillen verbergen: culturele verschillen, verschillen in medische zorg, dieettradities en sociaal-economische omstandigheden kunnen meespelen, en zulke factoren zijn moeilijk volledig te isoleren.
-
Het onderzoek richt zich op Europa; resultaten gelden mogelijk niet hetzelfde buiten Europa, of in specifieke subgroepen (bijv. zeer ouderen, mensen met meerdere ziekten, etc.).
LET OP: Deze vertaling is automatisch gegenereerd met behulp van kunstmatige intelligentie (AI) op basis van het originele wetenschappelijke artikel. De samenvatting is nagelezen en goedgekeurd door de onderzoeker. Dit geeft extra zekerheid dat de samenvatting inhoudelijk correct is. Hoewel we uiteraard streven naar een getrouwe weergave, is Hartinshape.nl niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden die ondanks uw goedkeuring zijn blijven staan. Raadpleeg bij twijfel altijd de originele publicatie of een medisch specialist.
Keurmerk 2 – Bekeken en goedgekeurd door een medisch specialist of de onderzoeker
Deze samenvatting is gecontroleerd door een medisch specialist of de oorspronkelijke onderzoeker. Zij hebben beoordeeld of de AI-vertaling de kern van het onderzoek correct weergeeft. Hartinshape.nl streeft hiermee naar betrouwbaarheid, maar kan geen volledige garantie geven op de interpretatie of volledigheid.
Keurmerk 3 – Gelezen en aangevuld door de onderzoeker
Deze samenvatting is niet alleen gelezen, maar ook inhoudelijk aangevuld of gevalideerd door de oorspronkelijke onderzoeker. Hierdoor biedt de tekst extra context of persoonlijke toelichting. Ondanks deze bijdrage blijft de eindverantwoordelijkheid voor interpretatie bij de lezer.