Palliatieve zorg bij hart- en vaatziekten

Wanneer is palliatieve zorg nodig?

Palliatieve zorg bij hart- en vaatziekten wordt vaak ingezet in de laatste levensfase, wanneer de aandoening niet meer te genezen is en klachten verergeren. Dit geldt bijvoorbeeld voor mensen met progressief hartfalen of andere cardiovasculaire risico’s die het dagelijks leven aanzienlijk beïnvloeden. De zorg is gericht op het verbeteren van de kwaliteit van leven, zelfs als de levensduur beperkt is.

Symptomen en uitdagingen in de palliatieve fase

Patiënten met hart- en vaatziekten in de palliatieve fase ervaren vaak een breed scala aan klachten:

• Benauwdheid: Door onvoldoende pompfunctie van het hart kan vocht zich ophopen in de longen, wat ademhalen bemoeilijkt.
• Ernstige vermoeidheid: Het hart kan niet voldoende zuurstofrijk bloed rondpompen, wat leidt tot uitputting.
• Vage klachten: Zoals een licht gevoel in het hoofd, koude handen of een algemeen gevoel van zwakte.
• Emotionele belasting: Veel patiënten ervaren angstige gevoelens, onzekerheid over de toekomst en psychologische stress.

Naast fysieke symptomen spelen ook maatschappelijke en sociale factoren een rol. Familieleden en mantelzorgers hebben vaak behoefte aan ondersteuning bij het omgaan met de ziekte en de zorg.

Verschillen met palliatieve zorg bij kanker

Hoewel palliatieve zorg vaak wordt geassocieerd met kanker, verschilt de aanpak bij hart- en vaatziekten. Bij kanker is de tijd tussen diagnose en de terminale fase vaak duidelijker, terwijl de palliatieve fase bij hartfalen veel langer kan duren en soms moeilijker te definiëren is. Plotse hartdood is een risico bij hartfalen, waardoor een onverwachte verslechtering kan optreden.

Behandelopties in de palliatieve zorg

1. Medische ondersteuning

• Palliatieve medicatie: Zoals pijnstillers, diuretica (vochtafdrijvers) en medicijnen om de hartfunctie te ondersteunen.
• Intraveneus diureticum: Voor acute ontlasting van vochtophopingen, vaak gebruikt in een ziekenhuisomgeving.
• Medicijnen voor hartfalen: Om de symptomen te verlichten en de progressie van de ziekte te vertragen.

2. Psychologische ondersteuning

Een maatschappelijk werker of psycholoog kan patiënten en familieleden begeleiden bij het omgaan met de ziekte. Dit kan variëren van praktische hulp tot emotionele ondersteuning.

3. Aandacht voor mantelzorgers

Mantelzorgers spelen een cruciale rol in de palliatieve zorg. Ondersteuning voor mantelzorgers omvat begeleiding, informatie en toegang tot hulpbronnen om hun taak minder belastend te maken.

Proactieve zorgplanning

In de palliatieve fase is het belangrijk om tijdig afspraken te maken over de zorg:

• Advanced care planning: Dit omvat gesprekken over wensen en grenzen bij behandelingen, zoals wel of niet reanimeren.
• Richtlijn Proactieve zorgplanning: Hierin wordt vastgelegd welke zorg en ondersteuning nodig zijn in de laatste levensfase.

Een multidisciplinair team, bestaande uit cardiologen, verpleegkundig specialisten en maatschappelijk werkers, werkt samen om de zorg af te stemmen op de behoeften van de patiënt. Hierbij wordt ook aandacht besteed aan emotionele begeleiding en praktische hulp.

De impact van palliatieve zorg

Palliatieve zorg helpt niet alleen om klachten te verlichten, maar biedt ook de mogelijkheid om op een waardige manier met de ziekte om te gaan. Door aandacht te geven aan zowel fysieke als emotionele aspecten, kunnen patiënten en hun naasten de laatste fase van het leven zo zinvol mogelijk doorbrengen. Daarnaast voorkomt deze aanpak ongewenste zorgen helpt het bij het maken van belangrijke beslissingen over de behandeling.