Fibromusculaire Dysplasie (FMD): Wat je moet weten over deze nog onbekende slagaderaandoening

Wat is fibromusculaire dysplasie (FMD)?

Fibromusculaire dysplasie is een aandoening waarbij de wanden van middelgrote slagaders abnormaal verdikt of verzwakt zijn. Dit kan leiden tot:

• Vernauwingen van de slagader (stenose)
• Uitstulpingen van de vaatwand (aneurysma)
• Scheuren van de slagader (dissectie)

De meest getroffen slagaders zijn de nierarteriën, de halsslagaders, en soms slagaders in armen of benen. FMD is geen ontsteking en geen vorm van atherosclerose, maar een afwijking van de vaatwandstructuur zelf.

De precieze oorzaak is nog onbekend, maar erfelijke aanleg, hormonen en mechanische belasting van de vaatwand lijken een rol te spelen.

Hoe vaak komt FMD voor?

FMD wordt vaak aangeduid als zeldzaam, maar veel gevallen blijven onopgemerkt. Geschat wordt dat 0,4–4% van de bevolking FMD heeft, maar omdat veel mensen geen klachten ervaren, wordt de aandoening vaak pas ontdekt bij complicaties zoals hoge bloeddruk, TIA of een SCAD.

FMD en vrouwen met SCAD

Bij vrouwen die een spontane coronairarteriedissectie (SCAD) hebben gehad, komt FMD opvallend vaak voor. Studies laten zien dat 40–60% van deze vrouwen ook afwijkingen in andere slagaders heeft, wat suggereert dat FMD bij vrouwen mogelijk veel vaker voorkomt dan officieel geregistreerd.

Wie krijgt FMD: mannen of vrouwen?

FMD komt veel vaker voor bij vrouwen, met een verhouding van ongeveer 9 op 1. De aandoening wordt meestal ontdekt bij mensen tussen de 30 en 60 jaar.

Symptomen van FMD

Veel mensen met FMD hebben geen klachten. Als er wel symptomen zijn, hangen deze af van welke slagaders zijn aangetast:

• Nierarteriën: hoge bloeddruk, vermoeidheid, hoofdpijn
• Halsslagaders: duizeligheid, visusproblemen, TIA of beroerte
• Andere slagaders: pijn in armen of benen bij inspanning 

FMD en hart- en vaatziekten

Hoewel FMD niet dezelfde oorzaak heeft als klassieke hart- en vaatziekten (geen atherosclerose), verhoogt het de kans op cardiovasculaire complicaties:

• Hoge bloeddruk, vooral bij betrokkenheid van de nierarteriën
• Spontane coronairarteriedissectie (SCAD), wat kan leiden tot een hartinfarct
• Cerebrovasculaire complicaties, zoals TIA of beroerte bij halsslagaderbetrokkenheid
• Aneurysma’s of dissecties in andere bloedvaten, wat indirect het cardiovasculaire risico vergroot

Vroege herkenning en behandeling zijn belangrijk om complicaties te voorkomen en een gezond leven mogelijk te maken.

Hoe wordt FMD behandeld?

Er is geen genezing, maar behandelingen richten zich op het voorkomen van complicaties:

1. Medicatie: bloeddrukverlagers, soms aspirine of antistollingsmiddelen
2. Interventies: ballonangioplastiek of stent bij ernstige vernauwingen
3. Regelmatige controles: beeldvorming zoals CTA of MRA om de vaten in de gaten te houden

Met de juiste zorg kunnen veel mensen een normaal en actief leven leiden. 

Leven met FMD

Vroege diagnose, regelmatige controles en medicatie zijn cruciaal. Patiënten worden aangemoedigd om hun bloeddruk goed te monitoren, symptomen serieus te nemen, en gezonde leefstijlgewoonten aan te houden.