De relatie tussen boezemfibrilleren en dementie
Samenvatting
Voeg een kop toe om te beginnen met het genereren van de inhoudsopgave
Boezemfibrilleren op middelbare leeftijd verhoogt het risico op dementie
Nieuw onderzoek, gepresenteerd op EHRA 2025, laat zien dat boezemfibrilleren (AF) het risico op dementie aanzienlijk verhoogt, vooral bij jongere patiënten. De studie onder 2,5 miljoen Spaanse volwassenen toont aan dat een AF-diagnose op middelbare leeftijd (jonger dan 70 jaar) het risico op dementie met 21% verhoogt. Bij dementie met vroege aanvang (voor het 65e levensjaar) loopt dit risico zelfs op tot 36%.
De sterkte van de associatie neemt af met de leeftijd. Zo hebben volwassenen tussen de 45 en 50 jaar met AF een 3,3 keer hoger risico op dementie, terwijl bij mensen ouder dan 70 jaar geen verhoogd risico werd gevonden. Dit suggereert dat AF vooral bij jongere patiënten een belangrijke rol speelt in het ontstaan van dementie.
Hoewel bekend is dat AF het risico op een beroerte verhoogt – wat op zijn beurt een risicofactor is voor dementie – blijft de relatie tussen AF en dementie ook bestaan na uitsluiting van patiënten met een eerdere beroerte. Dit wijst op andere mogelijke mechanismen, zoals stille beroertes, micro-infarcten, hemodynamische veranderingen en systemische ontsteking.
Volgens de onderzoekers onderstreept deze studie het belang van vroegtijdige detectie en behandeling van AF bij jongere patiënten om het risico op dementie mogelijk te verkleinen. Verdere studies moeten uitwijzen of agressief management van AF daadwerkelijk het beloop van dementie kan beïnvloeden.
Waar wordt het door veroorzaakt?
De onderzoekers hebben mogelijke verklaringen onderzocht voor de link tussen boezemfibrilleren (AF) en dementie, vooral bij jongere patiënten. Ze concluderen dat niet alleen beroertes verantwoordelijk zijn voor het verhoogde risico, maar dat er meerdere onderliggende mechanismen een rol kunnen spelen:
1. Stille beroertes en micro-infarcten – Dit zijn kleine herseninfarcten zonder duidelijke symptomen, die alleen met een CT-scan of MRI zichtbaar zijn. Ze kunnen leiden tot hersenschade en cognitieve achteruitgang.
2. Hemodynamische veranderingen – AF veroorzaakt verstoringen in de bloedstroom en bloeddruk, wat kan leiden tot schade aan de kleine bloedvaten in de hersenen en de ontwikkeling van dementie kan versnellen.
3. Autonome dysregulatie – AF kan het autonome zenuwstelsel verstoren, dat verantwoordelijk is voor de automatische regulatie van hartslag, bloeddruk en ademhaling. Dit kan bijdragen aan hersenschade.
4. Systemische ontsteking – Chronische ontsteking door AF kan de hersenen beïnvloeden en mogelijk een rol spelen bij dementieontwikkeling.
De onderzoekers suggereren dat deze factoren gezamenlijk bijdragen aan het verhoogde risico op dementie bij AF-patiënten, vooral bij jongere volwassenen. Dit onderstreept het belang van vroegtijdige opsporing en behandeling van AF om het risico op cognitieve achteruitgang te verminderen.
Het belang van vroegtijdige opsporing
Vroegtijdige opsporing van boezemfibrilleren (AF) is belangrijk om het risico op complicaties zoals dementie te verkleinen. Hier zijn enkele manieren waarop je zelf alert kunt zijn en het vroeg kunt laten detecteren:
1. Let op signalen van AF
Sommige mensen merken weinig van AF, maar veelvoorkomende symptomen zijn:
• Onregelmatige of snelle hartslag
• Hartkloppingen (bonzend of fladderend gevoel in de borst)
• Duizeligheid of licht in het hoofd
• Vermoeidheid of kortademigheid, vooral bij inspanning
• Pijn of druk op de borst
Als je deze klachten hebt, is het verstandig om contact op te nemen met een arts.
2. Controleer regelmatig je hartslag
Je kunt zelf je hartslag controleren door:
• Pols voelen: Leg twee vingers op de binnenkant van je pols en voel of de hartslag regelmatig is.
• Bloeddrukmeters: Veel moderne bloeddrukmeters detecteren ook een onregelmatige hartslag.
• Wearables & apps: Smartwatches zoals de Apple Watch en Fitbit hebben hartslagmeters en sommige modellen kunnen AF opsporen.
3. Laat preventief je hart controleren
• Regelmatige controles bij de huisarts: Zeker als je risicofactoren hebt zoals hoge bloeddruk, diabetes, overgewicht of familiegeschiedenis van hartproblemen.
• ECG (hartfilmpje): Een arts kan met een elektrocardiogram (ECG) AF opsporen.
• Holter-monitor: Als AF niet continu aanwezig is, kan een 24-uurs ECG of langere monitoring helpen bij de diagnose.
4. Leefstijlaanpassingen om AF te voorkomen of beheersen
• Gezonde voeding: Eet veel groenten, fruit, volkoren producten en gezonde vetten.
• Vermijd overmatig alcohol- en cafeïnegebruik: Dit kan AF uitlokken.
• Regelmatig bewegen: Matige inspanning zoals wandelen, zwemmen of fietsen helpt je hart gezond te houden.
• Stress verminderen: Ontspanningstechnieken zoals yoga, ademhalingsoefeningen of mindfulness kunnen helpen.
• Gezond gewicht behouden: Overgewicht verhoogt het risico op AF.
Door alert te zijn op symptomen, zelf je hartslag te checken en regelmatig medische controles te laten doen, kun je AF vroeg opsporen en tijdig behandelen om risico’s zoals dementie te verkleinen.
