Oorzaken en symptomen van hoge bloeddruk

Hoge bloeddruk kan door verschillende oorzaken ontstaan, variërend van erfelijke factoren tot levensstijlkeuzes. Vaak zijn er meerdere factoren die samen een rol spelen. Begrijpen waarom je bloeddruk verhoogd is, kan helpen bij het kiezen van de juiste aanpak om deze onder controle te krijgen.

Oorzaken van hoge bloeddruk

Erfelijke en leeftijdsgebonden factoren

• Erfelijkheid en leeftijd: Erfelijke aanleg kan de kans op hoge bloeddruk vergroten. Daarnaast komt hypertensie vaker voor bij mensen van middelbare leeftijd en ouder. Naarmate we ouder worden, verliezen de bloedvaten hun elasticiteit, waardoor de bloeddruk hoger kan worden.
• Zwangere vrouwen en hormonale veranderingen: Bepaalde hormonen en fysiologische veranderingen tijdens de zwangerschap kunnen bij sommige vrouwen leiden tot een tijdelijke verhoging van de bloeddruk. Het is daarom belangrijk om tijdens de zwangerschap regelmatig de bloeddruk te meten.

Levensstijl en gewoonten

• Ongezond voedingspatroon: Een dieet met veel zout, overmatig alcoholgebruik, en te weinig groenten en fruit kan bijdragen aan hoge bloeddruk. Zout zorgt ervoor dat het lichaam meer vocht vasthoudt, wat de bloeddruk kan verhogen.
• Stress en gebrek aan lichaamsbeweging: Langdurige stress zorgt ervoor dat het lichaam voortdurend in een “vecht-of-vlucht”-stand staat, wat de bloeddruk kan verhogen. Daarnaast zorgt een gebrek aan lichaamsbeweging ervoor dat het hart minder efficiënt werkt, waardoor de druk in de bloedvaten kan stijgen.
• Roken en overmatig alcoholgebruik: Roken beschadigt de bloedvaten en verhoogt de bloeddruk. Ook alcoholgebruik speelt een rol. Het advies is om maximaal één glas alcohol per dag te drinken om het risico op hypertensie te verminderen.

Onderliggende medische aandoeningen

• Secundaire hypertensie: In sommige gevallen is een hoge bloeddruk het gevolg van een onderliggende aandoening, zoals nierproblemen of schildklieraandoeningen. Dit wordt secundaire hypertensie genoemd en kan vaak worden behandeld door de onderliggende aandoening aan te pakken.
• Renovasculaire hypertensie: Dit type hypertensie wordt veroorzaakt door een vernauwing van de bloedvaten die naar de nieren leiden. Omdat de nieren een belangrijke rol spelen in het reguleren van de bloeddruk, kan een vernauwing in deze bloedvaten leiden tot een hogere bloeddruk.

Symptomen van hoge bloeddruk

Een van de gevaarlijkste aspecten van hoge bloeddruk is dat het vaak geen duidelijke symptomen geeft. Dit wordt ook wel een “stille aandoening” genoemd, omdat veel mensen geen klachten ervaren, zelfs niet bij extreem hoge waarden. Toch zijn er enkele symptomen die kunnen wijzen op een verhoogde bloeddruk, vooral bij ernstigere gevallen.

• Hoofdpijn en duizeligheid: Hoewel deze klachten niet specifiek zijn voor hoge bloeddruk, kunnen ze bij zeer hoge waarden optreden. Vaak worden deze symptomen pas opgemerkt bij waarden die gevaarlijk hoog zijn.
• Kortademigheid en vermoeidheid: Bij langdurig hoge bloeddruk kan het hart overbelast raken, wat leidt tot kortademigheid en een gevoel van uitputting.
• Gezichtsproblemen: In sommige gevallen kan hoge bloeddruk leiden tot beschadiging van de kleine bloedvaten in de ogen, wat kan zorgen voor wazig zicht of zelfs verlies van het gezichtsvermogen.
• Acute symptomen bij zeer hoge bloeddruk (hypertensieve crisis): In zeldzame gevallen kan de bloeddruk zo hoog worden dat er direct medisch ingrijpen nodig is. Dit wordt maligne hypertensie genoemd. Symptomen hiervan zijn hevige hoofdpijn, misselijkheid, verwardheid, en in extreme gevallen schade aan organen zoals het hart en de hersenen.

Risico’s en complicaties van onbehandelde hoge bloeddruk

Onbehandelde hoge bloeddruk kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Door de constante druk op de bloedvaten en organen, ontstaan er op den duur complicaties die levensbedreigend kunnen zijn.

• Hart- en vaatziekten: Een langdurig verhoogde bloeddruk belast het hart, wat kan leiden tot hartfalen en het risico op hartaanvallen en beroertes vergroot. Dit komt doordat de bloedvaten geleidelijk beschadigd raken door de hoge druk.
• Schade aan de nieren: Hoge bloeddruk kan schade veroorzaken aan de kleine bloedvaten in de nieren, wat op termijn kan leiden tot nierfalen. De nieren spelen een cruciale rol in het reguleren van de bloeddruk en het filteren van afvalstoffen, dus schade aan de nieren kan het probleem verergeren.
• Schade aan de hersenen: Hypertensie kan leiden tot beschadiging van bloedvaten in de hersenen, wat de kans op een beroerte vergroot. Daarnaast kan de bloedtoevoer naar de hersenen verstoord raken, wat het risico op dementie kan verhogen.
• Schade aan de ogen: Net als in de nieren kunnen de kleine bloedvaatjes in de ogen beschadigd raken, wat kan leiden tot bloedingen en blindheid.

Behandeling en preventie van hoge bloeddruk

Er zijn verschillende manieren om hoge bloeddruk te behandelen en te voorkomen. Hier zijn enkele praktische tips en behandelmogelijkheden.

• Levensstijlveranderingen: Door een gezond dieet te volgen, regelmatig te bewegen, en te stoppen met roken, kun je de bloeddruk vaak al verlagen. Het beperken van zoutinname en het minderen van alcohol zijn belangrijke stappen.
• Regelmatige controle en zelfmetingen: Voor mensen met een verhoogd risico is het aan te raden om de bloeddruk regelmatig te meten, bijvoorbeeld met een betrouwbare automatische bloeddrukmeter. Zo kun je veranderingen in je bloeddruk tijdig opmerken en actie ondernemen.
• Medicamenteuze behandeling: Als levensstijlveranderingen niet voldoende effect hebben, kunnen medicijnen worden voorgeschreven om de bloeddruk te verlagen. Dit kan bestaan uit een combinatie van geneesmiddelen, afhankelijk van de oorzaak en ernst van de hoge bloeddruk.

Door je bewust te zijn van de oorzaken en risico’s van hoge bloeddruk en regelmatig je bloeddruk te controleren, kun je bijdragen aan een gezond en actief leven.