Risicofactoren voor hypertensie

Er zijn verschillende risicofactoren die bijdragen aan de ontwikkeling van hoge bloeddruk. Deze factoren zijn onderverdeeld in beïnvloedbare en niet-beïnvloedbare risicofactoren.

Leeftijd en geslacht

Hoge bloeddruk komt vaker voor naarmate mensen ouder worden. Bij mannen begint het risico meestal rond middelbare leeftijd, terwijl vrouwen na de menopauze vaak een inhaalslag maken, doordat hun natuurlijke oestrogeenniveau daalt. Dit hormoon heeft namelijk een beschermende werking op de bloedvaten. Hierdoor worden vrouwen op oudere leeftijd net zo kwetsbaar voor hypertensie als mannen.

Levensstijl en dieet

Leefstijl speelt een grote rol in het ontstaan van hypertensie. Risicofactoren zoals overmatig zoutgebruik, hoog cholesterol, gebrek aan lichaamsbeweging, overmatig alcoholgebruik en roken verhogen de kans op een hogere bloeddruk. Overmatig alcoholgebruik kan de bloeddruk tijdelijk verhogen, terwijl een vetrijk dieet leidt tot meer slechte cholesterol (LDL) en minder goede cholesterol (HDL). Deze cholesterolopbouw kan de bloedvaten beschadigen, waardoor hypertensie kan ontstaan.

Erfelijkheid en genetische factoren

Erfelijke aanleg en genetische factoren spelen ook een rol. Als hypertensie veel voorkomt in de familie, is de kans groter dat iemand ook een hoge bloeddruk ontwikkelt. Bij erfelijke aandoeningen zoals familiaire hypercholesterolemie komt een verhoogd cholesterol vaak voor, wat de bloedvaten kan vernauwen en de kans op hypertensie vergroot.

Soorten hart- en vaatziekten die samenhangen met hypertensie

Hypertensie verhoogt het risico op verschillende hart- en vaatziekten. Hieronder volgen enkele aandoeningen die nauw samenhangen met hoge bloeddruk.

Hartinfarct

Een hartinfarct ontstaat wanneer een bloedvat naar het hart verstopt raakt, vaak door de opbouw van plaquevorming in de bloedvaten. Hoge bloeddruk kan de bloedvaten beschadigen, wat leidt tot plaquevorming en verstopping. Dit kan uiteindelijk een hartaanval veroorzaken.

Hartfalen

Hartfalen ontstaat wanneer het hart niet meer in staat is om voldoende bloed rond te pompen. Door hoge bloeddruk moet het hart harder werken om bloed door het lichaam te pompen, wat uiteindelijk leidt tot verzwakking en hartfalen.

Beroerte

Bij hoge bloeddruk kunnen de bloedvaten in de hersenen beschadigd raken. Een beroerte kan optreden als een bloedvat in de hersenen verstopt raakt of barst, wat leidt tot ernstige hersenschade.

Symptomen van hypertensie

Hypertensie wordt vaak de “stille moordenaar” genoemd, omdat het vaak zonder duidelijke symptomen verloopt. Toch kunnen sommige mensen klachten ervaren, zoals hoofdpijn, duizeligheid, wazig zien en een onrustig gevoel. In ernstigere gevallen kunnen er symptomen optreden die wijzen op complicaties, zoals pijn op de borst of kortademigheid bij inspanning.

Diagnose van hoge bloeddruk

Metingen en richtlijnen

Een bloeddrukmeting is essentieel voor de diagnose van hypertensie. Hierbij worden de systolische (bovenwaarde) en diastolische (onderwaarde) druk gemeten. Als de bloeddruk regelmatig boven de 140/90 mmHg ligt, wordt hypertensie vastgesteld. Er kunnen aanvullende tests worden gedaan om onderliggende oorzaken op te sporen, zoals bloedonderzoek om het cholesterolgehalte te meten.

Bloeddrukmonitoring

Regelmatige bloeddrukmonitoring is belangrijk, vooral voor mensen met risicofactoren zoals overgewicht, hoge leeftijd of een familiegeschiedenis van hypertensie. Door de bloeddruk thuis te meten, kan men beter de gemiddelde waarde volgen, aangezien deze soms tijdelijk verhoogd kan zijn door stress.

Behandeling van hoge bloeddruk

Leefstijlmaatregelen

Het beheersen van de bloeddruk begint vaak met leefstijlveranderingen. Dit kan omvatten:

• Gezonde voeding: Een dieet met weinig zout, veel groenten, fruit en volle granen kan helpen om de bloeddruk te verlagen.
• Regelmatige lichaamsbeweging: Matige inspanning, zoals 30 minuten wandelen per dag, kan helpen de bloeddruk te stabiliseren.
• Beperken van alcoholgebruik: Het minderen van alcohol tot maximaal één glas per dag voor vrouwen en twee voor mannen kan bijdragen aan een lagere bloeddruk.
• Stressmanagement: Psychosociale factoren zoals stress kunnen de bloeddruk verhogen. Het is daarom belangrijk om stress te beheersen door bijvoorbeeld ontspanningsoefeningen of meditatie.

Medicatieopties

Bij sommige mensen is medicatie nodig om de bloeddruk onder controle te houden. Medicatie voor hypertensie kan onder andere bestaan uit:

• ACE-remmers: Deze medicijnen helpen om de bloedvaten te ontspannen, waardoor de bloeddruk daalt.
• Diuretica: Deze “plaspillen” helpen om overtollig vocht af te voeren, wat de bloeddruk verlaagt.
• Bètablokkers: Deze medicijnen verlagen de hartslag en de bloeddruk.
• Calciumantagonisten: Deze medicijnen helpen om de bloedvaten te verwijden, waardoor de bloeddruk wordt verlaagd.

De keuze van de medicatie hangt af van de persoonlijke situatie en de onderliggende gezondheidsproblemen van de patiënt. Regelmatige controles zijn nodig om te beoordelen of de medicatie effectief is en om bijwerkingen op te sporen.

Impact van hoge bloeddruk op hart- en vaatziekten

Hoge bloeddruk belast het hart en de bloedvaten, wat kan leiden tot ernstige cardiovasculaire problemen. Het verhoogt het risico op atherosclerose, waarbij de bloedvaten verstijven en vernauwen door de opbouw van cholesterol en plaque. Hypertensie verhoogt ook het risico op microvasculaire disfunctie, wat problemen kan veroorzaken in de allerkleinste bloedvaten. Bij vrouwen, bijvoorbeeld, kan dit leiden tot specifieke klachten zoals microvasculaire angina, een vorm van angina pectoris die vaak subtiele symptomen heeft.

Preventieve maatregelen

Het voorkomen van hypertensie is mogelijk door een gezonde levensstijl aan te houden. Preventieve maatregelen, zoals een gezond dieet, regelmatige lichaamsbeweging, stressmanagement en het vermijden van roken, kunnen bijdragen aan het handhaven van een normale bloeddruk. Voor mensen met een familiegeschiedenis van hypertensie of andere risicofactoren is het raadzaam om regelmatig de bloeddruk te laten controleren.