Wat is belangrijker, de bovendruk of onderdruk?

Mogelijke oorzaken, klachten, tips en behandeling van een afwijkende bovendruk en onderdruk

Als we het hebben over bloeddruk, begrijpen veel mensen niet volledig wat afwijkingen in bovendruk en onderdruk kunnen betekenen voor hun gezondheid. Hier bespreek ik de oorzaken, klachten, diagnosemethoden en mogelijke behandelingen om je een compleet beeld te geven van dit belangrijke onderwerp.

Mogelijke oorzaken van een afwijkende bloeddruk

Hoge bloeddruk, ook wel hypertensie genoemd, ontstaat vaak door een combinatie van factoren. Levensstijl speelt een grote rol. Chronische stress, een ongezond dieet met veel zout, en een gebrek aan regelmatige lichaamsbewegingverhogen het risico aanzienlijk. Andere factoren zoals overmatig alcoholgebruik, roken, en een hoog lichaamsgewichtzijn ook bekend als veroorzakers van een verhoogde bovendruk en onderdruk.

Daarnaast spelen erfelijke factoren een belangrijke rol. Als hoge bloeddruk in de familie voorkomt, loop je mogelijk een groter risico. Een hogere leeftijd en bepaalde aandoeningen, zoals diabetes of nierproblemen, kunnen ook bijdragen.

Secundaire hypertensie – een vorm van hoge bloeddruk die veroorzaakt wordt door een andere aandoening, zoals hormonale stoornissen of slaapapneu – komt minder vaak voor, maar vereist specifieke medische aandacht.

Lage bloeddruk, of hypotensie, kan daarentegen voortkomen uit uitdroging, medicatiegebruik zoals diuretica of bloeddrukverlagers, of aandoeningen zoals schildklierproblemen. Dit leidt soms tot duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd.

Klachten bij een afwijkende bloeddruk

Hoge bloeddruk staat bekend als een “stille doder” omdat het vaak asymptomatisch is. Veel mensen voelen niets totdat er ernstige complicaties ontstaan, zoals een beroerte of hartaanval. Toch zijn er subtiele signalen die je kunt herkennen, zoals hoofdpijn, vermoeidheid, of een bonzend gevoel in het hoofd of de borst.

Lage bloeddruk kan duidelijker symptomen geven, zoals een licht gevoel in het hoofd, flauwvallen, of zelfs acute verwarring. Deze klachten ontstaan vaak in situaties van stress, hitte, of wanneer je te snel opstaat.

Tips om je bloeddruk onder controle te houden

Gelukkig zijn er veel manieren om je bloeddruk onder controle te houden. Regelmatige lichaamsbeweging is een van de belangrijkste pijlers. Een dagelijkse wandeling, fietsen, of een vorm van aerobe lichaamsbeweging kan wonderen doen voor je cardiovasculaire gezondheid.

Daarnaast speelt voeding een grote rol. Kies voor een gezond dieet met weinig zout en verzadigde vetten. Denk aan groenten, fruit, volkorenproducten, en magere eiwitten. Het beperken van alcoholconsumptie en stoppen met roken zijn ook cruciaal.

Stressmanagement is een andere belangrijke stap. Mindfulness, yoga of gewoon een paar minuten per dag bewust ademhalen kan helpen om je stressniveau – en daarmee je bloeddruk – te verlagen.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Het meten van je bloeddruk is de eerste stap. Dit kan bij de huisarts of met een betrouwbare automatische bloeddrukmeter thuis. Je bloeddruk wordt uitgedrukt in millimeters kwik (mmHg) en weergegeven als twee getallen, bijvoorbeeld 120/80. Hier is 120 de bovendruk (systolische waarde) en 80 de onderdruk (diastolische waarde).

Als je bloeddruk hoger is dan 140/90 mmHg, wordt dit meestal als hoog beschouwd. Bij zeer hoge waarden (zoals 160/100 mmHg of hoger) is er sprake van hypertensie, en kan medische behandeling noodzakelijk zijn.

Een arts kan aanvullende onderzoeken uitvoeren, zoals een bloedtest, een ECG (hartfilmpje), of een nieronderzoek om onderliggende oorzaken uit te sluiten.

Behandelingen en medicijnen

Bij een hoge bloeddruk zijn er verschillende behandelingsopties. Levensstijlaanpassingen zijn vaak de eerste stap. Als dit niet voldoende is, kan de arts medicijnen voorschrijven, zoals:

• ACE-remmers: Ze ontspannen de bloedvaten.
• Bètablokkers: Ze vertragen de hartslag.
• Calciumantagonisten: Ze helpen de bloedvaten te ontspannen.
• Diuretica: Deze medicijnen helpen overtollig vocht af te voeren, wat de bloeddruk verlaagt.

Bij een lage bloeddruk zijn medicijnen minder gebruikelijk. Hier ligt de focus op het aanpassen van je levensstijl. Denk aan meer water drinken, kleine hoeveelheden zout toevoegen aan je dieet, en langzaam opstaan om duizeligheid te voorkomen.

Soorten en varianten van afwijkingen in bloeddruk

Er zijn verschillende vormen van hypertensie. Primaire hypertensie is het meest voorkomend en heeft geen duidelijke oorzaak. Bij secundaire hypertensie is er vaak een specifieke medische reden, zoals een probleem met de nieren of hormonale onevenwichtigheden.

Bij hypotensie zien we varianten zoals orthostatische hypotensie, die optreedt wanneer je te snel opstaat, en postprandiale hypotensie, die na een maaltijd kan voorkomen, vooral bij ouderen.

Het is duidelijk dat zowel bovendruk als onderdruk belangrijke indicatoren zijn voor je algehele gezondheid. Het regelmatig controleren van je bloeddruk en aanpassingen maken waar nodig kan een groot verschil maken in het voorkomen van complicaties.