Paniekgevoel of onrust bij een versnelde hartslag

De samenhang met andere klachten bij hartproblemen

Het samenspel tussen hartritme en andere symptomen

Een versnelde hartslag komt zelden alleen. Vaak is het onderdeel van een breder patroon van lichamelijke en psychische klachten die samen kunnen wijzen op hartproblemen. Het herkennen van deze samenhang kan cruciaal zijn voor een tijdige diagnose en behandeling.

Bij hartklachten werkt je sympathische zenuwstelsel vaak overuren. Dit deel van je autonome zenuwstelsel zorgt voor de “vecht-of-vluchtreactie” en speelt een belangrijke rol bij zowel functionele hartklachten als bij ernstigere aandoeningen. Wanneer dit systeem geactiveerd wordt, ervaar je niet alleen een snellere hartslag, maar ook andere lichamelijke sensaties.

Lichamelijke symptomen die kunnen samenhangen met hartklachten

Naast een snelle hartslag kunnen de volgende lichamelijke symptomen optreden:

• Onregelmatige hartslag: Je hart slaat soms een slag over of maakt extra slagen
• Drukkend gevoel op de borst dat langer dan enkele minuten aanhoudt
• Kortademigheid of het gevoel naar adem te moeten happen
• Duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd
• Koude rillingen of zweten zonder duidelijke oorzaak
• Vermoeidheid die niet in verhouding staat tot je activiteitenniveau
• Pijn die uitstraalt naar je kaak, schouders, armen of rug

Deze symptomen vormen samen een complex beeld dat door een arts grondig geëvalueerd moet worden. Vooral wanneer meerdere symptomen tegelijk optreden, is medisch onderzoek raadzaam.

De psychische component: angst en hartklachten

De relatie tussen hartklachten en angst is complex en werkt in twee richtingen. Enerzijds kunnen hartproblemen angstgevoelens veroorzaken, anderzijds kan intense angst hartklachten nabootsen of verergeren.

Wanneer je een paniekaanval ervaart, komt je lichaam in een alarmtoestand. Je afgifte van adrenaline stijgt, wat leidt tot:

• Een snellere hartslag (soms tot wel 200 slagen per minuut)
• Versnelde ademhaling
• Verhoogde alertheid
• Toegenomen spierspanning

Deze lichamelijke reacties kunnen zo heftig zijn dat ze worden aangezien voor een hartaanval. Dit verklaart waarom mensen met paniekaanvallen regelmatig op de spoedeisende hulp belanden.

De vicieuze cirkel van angst en hartkloppingen

Een belangrijk mechanisme bij hartklachten is de vicieuze cirkel die kan ontstaan:

1. Je voelt hartkloppingen of een onregelmatige hartslag
2. Dit veroorzaakt angstige gedachten (“Is dit een hartaanval?”)
3. De angst activeert je stresssysteem nog meer
4. Je hartslag versnelt verder en andere lichamelijke symptomen versterken
5. De angst neemt toe, wat de symptomen nog erger maakt

Deze cyclus doorbreken is een belangrijk onderdeel van de behandeling, zowel bij functionele hartklachten als bij onderliggende hartaandoeningen. Cognitieve gedragstherapie kan hierbij zeer effectief zijn.

Onderscheid tussen functionele klachten en medische aandoeningen

Het kan lastig zijn om onderscheid te maken tussen hartklachten door angst en die door een onderliggende aandoening. Enkele verschillen die kunnen helpen:

Wanneer je ademhaling uit balans is

Je ademhaling en hartslag zijn nauw met elkaar verbonden. Bij stress of angst verandert je ademhalingspatroon: je gaat vaak sneller en oppervlakkiger ademen. Deze versnelde ademhaling kan leiden tot een verstoring in de CO2-balans in je bloed, wat op zijn beurt weer kan zorgen voor:

• Tintelingen in vingers of rond de mond
• Een licht gevoel in het hoofd
• Het gevoel niet genoeg lucht te krijgen
• Hartkloppingen

Diepe ademhaling en ademhalingsoefeningen kunnen in deze situaties enorm helpen om zowel je ademhaling als je hartslag te normaliseren. Een eenvoudige oefening is om een aantal keer diep adem te halen: adem langzaam in door je neus, houd even vast, en adem langzaam uit door je mond.

De rol van leefstijl en stress bij hartklachten

Je algehele gezondheid en leefstijl hebben grote invloed op je hartritme. Factoren die kunnen bijdragen aan hartklachten zijn:

• Chronische stress door werk- of gezinsproblematiek
• Onvoldoende balans tussen inspanning en ontspanning
• Cafeïne- en alcoholgebruik
• Onregelmatige slaappatronen
• Gebrek aan regelmatige lichaamsbeweging
• Voeding arm aan volle granen en rijk aan verwerkte producten

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat aanpassingen in deze levensstijlfactoren een positief effect kunnen hebben op zowel functionele hartklachten als op medische hartaandoeningen.

Cultuurspecifieke symptomen en uitingsvormen

Interessant is dat hartklachten zich in verschillende culturen anders kunnen uiten. Zo ligt in sommige culturen de nadruk meer op lichamelijke symptomen, terwijl in andere culturen de mentale symptomen meer op de voorgrond staan. Ook de manier waarop mensen over hun klachten praten en hulp zoeken verschilt.

Het is belangrijk dat je je eigen ervaringen serieus neemt en deze deelt met zorgprofessionals, ook als je denkt dat je klachten ‘anders’ zijn dan wat je verwacht bij hartproblemen. Een goede arts houdt rekening met jouw unieke situatie en symptomen.

Genetische factoren en familiegeschiedenis

Je genetische aanleg speelt ook een rol bij hartproblemen. Als hartaandoeningen in je familie voorkomen, is de kans groter dat je zelf ook symptomen ontwikkelt. Dit maakt het extra belangrijk om alert te zijn op signalen van je lichaam en regelmatig medische controles te ondergaan.

Houd dagen tot weken bij wanneer je hartklachten ervaart en in welke situaties. Deze informatie kan zeer nuttig zijn voor artsen bij het stellen van een diagnose en het bepalen van de beste behandelstrategie.