Duizelig bij opstaan en liggen: wat betekent het?

Mogelijke oorzaken, klachten en tips bij duizeligheid bij opstaan en liggen

Duizeligheid bij opstaan en liggen kan door verschillende oorzaken ontstaan. In veel gevallen speelt het evenwichtsorgaan een rol, maar ook stress, een tekort aan voedingsstoffen of zelfs je dagelijkse gewoonten kunnen invloed hebben. Hieronder bespreek ik de belangrijkste oorzaken, symptomen en tips om hiermee om te gaan.

Oorzaken van duizeligheid

Een van de meest voorkomende oorzaken van duizeligheid bij opstaan of liggen is orthostatische hypotensie. Dit betekent dat je bloeddruk tijdelijk te laag wordt als je van houding verandert, waardoor er onvoldoende bloed naar je hersenen stroomt. Oudere mensen hebben hier vaker last van, maar ook jongere mensen kunnen dit ervaren, vooral bij uitdroging of een slechte hydratatie.

Een andere oorzaak is Benigne Paroxysmale Positieduizeligheid (BPPD), waarbij kleine kristallen in je evenwichtsorgaan zich verplaatsen en een draaisensatie veroorzaken. Deze vorm van duizeligheid is vaak gekoppeld aan specifieke bewegingen, zoals snel opstaan of draaien met je hoofd.

Stress en emotionele belasting spelen ook een grote rol. Langdurige of acute stress kan je cognitieve functies, zoals je concentratie en geheugen, aantasten. Het zorgt er ook voor dat je lichaam minder efficiënt omgaat met energie, wat kan leiden tot een wazig, afwezig of zweverig gevoel. Chronische stress beïnvloedt bovendien je prefrontale cortex, het deel van je hersenen dat verantwoordelijk is voor executieve functies, zoals het plannen van je dagelijkse bezigheden.

Daarnaast kunnen tekorten aan voedingsstoffen zoals omega-3 vetzuren en vitamine B12 een negatieve invloed hebben op je energieniveau en mentale gezondheid. Een slecht dieet of langdurige stress kan deze tekorten verergeren.

Klachten en symptomen

Duizeligheid kan zich op verschillende manieren uiten. Veel mensen beschrijven een licht of zweverig gevoel, alsof ze “in watten” lopen. Soms gaat dit gepaard met een misselijk gevoel, wazig zicht of zelfs een gevoel van flauwvallen. In ernstige gevallen kun je moeite hebben met concentreren of je dagelijkse bezigheden uitvoeren.

Andere symptomen zijn:

• Een raar of mistig gevoel in je hoofd.
• Het gevoel dat je wankel bent of geen grip hebt op je evenwicht.
• Verminderde energie en een verhoogde gevoeligheid voor stressvolle situaties.

Tips om duizeligheid te verminderen

1. Let op je voeding

Een gevarieerd dieet met voldoende omega-3 vetzuren, vitamine B12 en groene bladgroenten helpt je lichaam optimaal te functioneren. Zorg er ook voor dat je regelmatig eet, vooral als lage bloedsuiker een oorzaak is. Een gezonde snack kan je energieniveau snel weer op peil brengen.

2. Hydrateer goed

Drink voldoende water, vooral als je veel lichamelijke inspanning levert of een hete douche hebt genomen. Een tekort aan vocht kan duizeligheid verergeren. Probeer minimaal anderhalve liter water per dag te drinken.

3. Beheers stress

Langdurige stress heeft een grote invloed op je gezondheid. Probeer stress te verminderen door dagelijkse ontspanningsmomenten in te plannen, zoals een korte wandeling in de frisse lucht of meditatie. Regelmatige lichaamsbeweging, zelfs 30 minuten per dag, kan je stressniveau aanzienlijk verlagen.

4. Zorg voor een goede nachtrust

Een verstoorde slaap kan duizeligheid en concentratieproblemen verergeren. Probeer op vaste tijden naar bed te gaan en creëer een rustgevende slaapomgeving.

5. Sta rustig op

Als je weet dat je snel duizelig wordt bij het opstaan, doe dit dan langzaam. Ga eerst even rechtop zitten op de rand van je bed voordat je helemaal opstaat. Dit geeft je lichaam tijd om zich aan te passen.

6. Overweeg medische hulp

Als je klachten aanhouden of verergeren, is het belangrijk om contact op te nemen met je huisarts. Een onderzoek kan helpen om onderliggende oorzaken, zoals neurologische aandoeningen of bloeddrukproblemen, uit te sluiten.

Veelgebruikte medicijnen en behandelingen

Afhankelijk van de oorzaak kunnen verschillende behandelingen worden ingezet:

• Bij orthostatische hypotensie kunnen medicijnen zoals fludrocortison helpen om de bloeddruk stabieler te houden.
• Voor BPPD wordt vaak de zogenaamde kiepproef of Epley-manoeuvre gebruikt, een oefening om de kristallen in het evenwichtsorgaan weer op hun plaats te krijgen.
• Bij stressgerelateerde duizeligheid kan therapie of medicatie zoals anxiolytica verlichting bieden.

Het is belangrijk om te beseffen dat duizeligheid in veel gevallen goed te behandelen is. Met de juiste diagnose en een paar aanpassingen in je levensstijl kun je je vaak weer stabieler en energieker voelen.