Samenvatting
- Zwart zien bij opstaan: wat is het en hoe ontstaat het?
- Zwart zien bij opstaan: wat is het en hoe ontstaat het? - Veelgestelde Vragen
- Wat houdt het 'zwart zien bij opstaan' in?
- Hoe ontstaat het 'zwart zien bij opstaan'?
- Is dit fenomeen iets om mij zorgen over te maken?
- Wat zijn enkele symptomen waar ik op moet letten?
- Waarom gebeurt dit vaker bij het opstaan in de ochtend?
- Wat zijn enkele oorzaken van orthostatische hypotensie?
- Hoe kan ik het 'zwart zien bij opstaan' voorkomen?
- Kan medicatie dit fenomeen veroorzaken?
- Kan dit fenomeen bij iedereen optreden?
- Naar welke arts moet ik gaan als ik dit fenomeen ervaar?
- Mogelijke oorzaken en klachten van zwart zien bij opstaan
- Zwart zien bij opstaan: wat is het en hoe ontstaat het? - Veelgestelde Vragen
Voeg een kop toe om te beginnen met het genereren van de inhoudsopgave
Zwart zien bij opstaan: wat is het en hoe ontstaat het?
Misschien ken je het gevoel wel: je staat op uit bed of van de bank, en ineens lijkt alles om je heen zwart te worden. Het voelt alsof je elk moment je evenwicht kunt verliezen. Dit fenomeen, beter bekend als “zwart zien bij opstaan”, is een veelvoorkomend verschijnsel dat vaak verband houdt met een tijdelijke daling van je bloeddruk.
Wanneer je snel opstaat, moet je lichaam zich razendsnel aanpassen om ervoor te zorgen dat er voldoende bloed naar je hersenen blijft stromen. Bij sommige mensen gebeurt dit niet snel genoeg, waardoor de hersenen even minder zuurstof en voedingsstoffen krijgen. Dit kan leiden tot een zwart waas voor je ogen, duizeligheid en soms zelfs een gevoel van flauwvallen.
Dit verschijnsel wordt medisch gezien vaak veroorzaakt door orthostatische hypotensie, een moeilijke term voor wat in feite betekent dat je bloeddruk tijdelijk te laag wordt als je opstaat. Dit kan meerdere oorzaken hebben, zoals uitdroging, bepaalde medicijnen, of een verminderde bloedcirculatie.
Gelukkig is zwart zien bij opstaan in de meeste gevallen onschuldig en van korte duur. Toch kan het soms wijzen op een onderliggende medische aandoening, zoals een hartritmestoornis of problemen met de bloedvaten. In deel 2 gaan we dieper in op mogelijke oorzaken, symptomen en wat je eraan kunt doen.
Zwart zien bij opstaan: wat is het en hoe ontstaat het? - Veelgestelde Vragen
Wat houdt het 'zwart zien bij opstaan' in?
Zwart zien bij opstaan’ is een term die wordt gebruikt voor het ervaren van een kortstondig verlies van zicht of een duizelig gevoel direct nadat je opstaat uit een liggende of zittende positie.
Hoe ontstaat het 'zwart zien bij opstaan'?
Dit fenomeen wordt meestal veroorzaakt door een plotselinge daling van de bloeddruk, ook bekend als orthostatische hypotensie.
Is dit fenomeen iets om mij zorgen over te maken?
In de meeste gevallen is dit fenomeen geen reden tot zorg. Het is meestal kortstondig en verdwijnt wanneer de bloeddruk zich stabiliseert. Echter, als dit vaak gebeurt, of als het gepaard gaat met flauwvallen, ernstige duizeligheid of andere symptomen, moet je een arts raadplegen.
Wat zijn enkele symptomen waar ik op moet letten?
Naast het ‘zwart zien’, kunnen andere symptomen zoals duizeligheid, licht in het hoofd zijn, verlies van evenwicht, misselijkheid, hartkloppingen en soms flauwvallen optreden.
Waarom gebeurt dit vaker bij het opstaan in de ochtend?
Dit komt doordat je bloedstroom en hartslag ’s nachts vertragen. Wanneer je ’s ochtends opstaat, heeft je lichaam plotseling meer bloed nodig in je bovenlichaam en hersenen en duurt het soms even voordat het systeem dit kan aanpassen.
Wat zijn enkele oorzaken van orthostatische hypotensie?
Enkele mogelijke oorzaken zijn uitdroging, medicijnen, lange bedrust, zwangerschap, diabetes, hartproblemen, of ziekten die het zenuwstelsel aantasten.
Hoe kan ik het 'zwart zien bij opstaan' voorkomen?
Je kunt dit voorkomen door langzaam op te staan, voldoende te hydrateren, alcohol te vermijden, gezond te eten en regelmatig te bewegen.
Kan medicatie dit fenomeen veroorzaken?
Ja, bepaalde medicijnen kunnen een daling van de bloeddruk veroorzaken, waaronder hoge bloeddruk medicijnen, diuretica, bepaalde antidepressiva en medicijnen voor de ziekte van Parkinson.
Kan dit fenomeen bij iedereen optreden?
Ja, het kan iedereen overkomen, maar het komt vaker voor bij ouderen omdat het lichaam minder snel reageert op veranderingen in bloeddruk. Bepaalde gezondheidstoestanden of medicijnen kunnen ook het risico verhogen.
Naar welke arts moet ik gaan als ik dit fenomeen ervaar?
Het is het beste om naar je huisarts te gaan. Hij of zij kan je eventueel doorverwijzen naar een cardioloog of neuroloog voor verder onderzoek.
Mogelijke oorzaken en klachten van zwart zien bij opstaan
Het zwart zien bij opstaan ontstaat meestal door een tijdelijke daling van de bloeddruk, ook wel orthostatische hypotensie genoemd. Dit gebeurt wanneer je lichaam niet snel genoeg reageert om de bloedtoevoer naar je hersenen te herstellen. Er zijn verschillende oorzaken en klachten die hiermee samenhangen:
Oorzaken
- Bloeddrukdaling door snelle bewegingen
Wanneer je opstaat, verplaatst het bloed zich door de zwaartekracht naar je benen en buik. Je hart en bloedvaten moeten dit compenseren door je bloeddruk snel te verhogen. Als dit niet goed gebeurt, ontstaan de klachten. - Uitdroging en vochttekort
Te weinig vocht in je lichaam maakt je bloedvolume lager, wat de bloeddruk verder doet dalen. Dit komt vaak voor bij mensen die onvoldoende drinken, bijvoorbeeld minder dan 1,5 liter water per dag. - Medicatiegebruik
Sommige medicijnen, zoals bloeddrukverlagende middelen of bepaalde neusdruppels, kunnen orthostatische hypotensie veroorzaken. Dit geldt vooral bij hogere doseringen of bij een combinatie van medicatie. - Hogere leeftijd
Naarmate je ouder wordt, reageert je bloedvatenstelsel minder snel op veranderingen. Dit maakt oudere mensen vatbaarder voor dit probleem. - Warme omstandigheden
Een warme omgeving, hete douches of lange tijd in een warme trein of lift doorbrengen kan de bloedvaten verder verwijden, waardoor je bloeddruk nog lager wordt. - Tengere bouw of snelle groei
Dunne mensen of jongeren die in een groeispurt zitten, kunnen ook meer last hebben van een lagere bloeddruk en duizeligheid.
Klachten
- Duizeligheid en draaierig gevoel
De meest gehoorde klacht is een licht gevoel in het hoofd, soms gepaard met een draaierig gevoel of het idee dat je flauwvalt. - Hoofdpijn of zwaar gevoel in de schouders
Door een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen kun je ook pijn in je hoofd of een zwaar gevoel in je schouders ervaren. - Gevoel van onwelwording
Sommige mensen beschrijven het als een merkwaardig gevoel van slapte, alsof je elk moment in elkaar kunt zakken.
Tips en maatregelen
- Blijf gehydrateerd
Drink dagelijks voldoende water, minstens 1,5 tot 2 liter. Dit verhoogt het bloedvolume en helpt de bloeddruk te stabiliseren. - Pas je houding aan
Sta rustig op uit bed of van een stoel. Probeer je spieren eerst een paar keer aan te spannen of rek je uit voordat je overeind komt. - Eet kleinere maaltijden
Grote maaltijden leiden tot meer bloedtoevoer naar de buik, wat je klachten kan verergeren. Kies voor kleinere porties verspreid over de dag. - Gebruik elastische kousen
Steunkousen helpen om het bloed in je benen omhoog te stuwen, waardoor je minder last hebt van bloedverplaatsing naar de onderste lichaamsdelen. - Vermijd langdurige hitte
Neem lauwe in plaats van hete douches en vermijd langdurig verblijf in warme ruimtes. - Koffie en zout in overleg
Een kopje koffie of iets meer zout in je dieet kan tijdelijk helpen om je bloeddruk iets te verhogen, maar doe dit altijd in overleg met een arts.
Diagnose en behandeling
Als je regelmatig last hebt van zwart zien bij opstaan, is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts. Een goede diagnose wordt vaak gesteld door:
- Bloeddrukmetingen in liggende, zittende en staande positie. Dit heet een orthostatische proef.
- Evaluatie van je medicatiegebruik, omdat sommige medicijnen een bijwerking van hypotensie kunnen hebben.
De behandeling hangt af van de oorzaak. In sommige gevallen helpt een aanpassing van medicijnen of eenvoudige adviezen zoals meer vochtinname. Bij ernstigere klachten kan medicatie worden voorgeschreven om de bloeddruk stabieler te houden.
Door bovenstaande tips en adviezen te volgen, kun je vaak al veel klachten voorkomen. Toch blijft het belangrijk om signalen serieus te nemen en een arts te raadplegen als je klachten blijven aanhouden. In deel 3 bespreken we veelgestelde vragen over dit onderwerp.
Reacties