Wat is Lp(a) en waarom is vroege detectie belangrijk?
Samenvatting
Voeg een kop toe om te beginnen met het genereren van de inhoudsopgave
Wat is Lp(a)?
Lp(a) is een vet-eiwitdeeltje in het bloed dat het risico op hart- en vaatziekten kan verhogen. Een verhoogde Lp(a)-waarde is vaak erfelijk en verhoogt de kans op hartinfarcten en beroertes, zelfs als andere cholesterolwaarden normaal zijn. Het probleem? De meeste mensen weten niet dat ze verhoogd Lp(a) hebben, omdat het bijna nooit standaard getest wordt.
Het belang van vroege detectie en screening van Lp(a)
Omdat verhoogd Lp(a) grotendeels genetisch bepaald is en weinig beïnvloed wordt door voeding of leefstijl, is vroegtijdige opsporing essentieel om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen.
Wanneer testen op Lp(a)?
Eénmalige screening op Lp(a) wordt aanbevolen, vooral bij:
Personen met een familiegeschiedenis van vroegtijdige hart- en vaatziekten (bij mannen vóór 55 jaar, bij vrouwen vóór 65 jaar).
Mensen met onverklaarbare hart- en vaatproblemen, ondanks normale cholesterolwaarden.
Patiënten met familiaire hypercholesterolemie (FH) of snelle slagaderverkalking.
Personen met een voorgeschiedenis van beroertes of hartaanvallen op jonge leeftijd.
Vanaf welke leeftijd testen?
Screening kan al vanaf 18 jaar worden overwogen, vooral bij erfelijke belasting. Omdat Lp(a)-waarden stabiel blijven gedurende het leven, is één test vaak voldoende. Bij extreem hoge waarden kan herhaling nuttig zijn voor risicobeoordeling.
Wat is de behandeling van verhoogd Lp(a)?
Omdat Lp(a) niet goed reageert op leefstijlveranderingen (in tegenstelling tot veel andere hrt- en vaataandoeningen), is behandeling gericht op het verminderen van het risico op hart- en vaatziekten.
Welke behandelingen zijn mogelijk?
- Leefstijlaanpassingen – hoewel Lp(a) zelf niet beïnvloed wordt, helpen een gezond dieet, beweging en stoppen met roken om het algemene risico te verlagen.
- Cholesterolverlagers (statines) – verlagen LDL-cholesterol, maar hebben geen direct effect op Lp(a) (soms kan het zelfs iets stijgen)
- PCSK9-remmers – kunnen Lp(a) licht verlagen (met ± 20-30%)
- Nieuwe behandelingen in ontwikkeling – zoals siRNA-therapieën (inclisiran en andere medicijnen die specifiek Lp(a) verlagen)
- Lipoproteïne-afafarese – een speciale bloedfiltratie die Lp(a) tijdelijk verlaagt bij extreem hoge waarden en hoog-risicopatiënten.
Waarom moet er nu actie worden ondernemen?
Omdat Lp(a) niet standaard getest wordt, lopen veel mensen onbewust een verhoogd risico. Door screening en gerichte behandeling kunnen ernstige hartproblemen zoals infarcten, beroertes en klepaandoeningen worden voorkomen. Ken je Lp(a)-waarde en bespreek het met je arts!
Wereldwijde Lp(a) summit op 24 maart: waarom vroegtijdige screening levens kan redden!
Op 24 maart vindt de allereerste wereldwijde summit over verhoogd Lp(a) plaats! Dit is een belangrijk moment om meer aandacht te vragen voor lipoproteïne(a) [Lp(a)], een genetische risicofactor voor hart- en vaatziekten.
De wereldwijde summit benadrukt:
– Het belang van vroegtijdige opsporing – een eenvoudige bloedtest kan je risico in kaart brengen.
– De noodzaak van meer bewustwording en beleidsmaatregelen om Lp(a)-testen toegankelijker te maken.
– De nieuwste inzichten en ontwikkelingen op het gebied van behandeling en preventie.
Help mee om Lp(a) op de kaart te zetten!
FH Europe roept op om deze boodschap te delen en meer aandacht te vragen voor Lp(a)-testen. Samen kunnen we het verschil maken in de strijd tegen hart- en vaatziekten!
Lees ook- Man/vrouw verschillen in Lp(a):
Lipoproteïne(a) en het vrouwenhart
Lipoproteïne(a) [Lp(a)] is een erkende cardiovasculaire risicofactor die bijdraagt aan atherosclerose, trombose en ontsteking. Het niveau van Lp(a) wordt voor meer dan 90% genetisch bepaald en wordt nauwelijks beïnvloed door leefstijl. Daarom wordt aanbevolen om het minstens één keer in het leven te testen.
Verschillen tussen vrouwen en mannen
Recent onderzoek toont aan dat vrouwen een even groot of zelfs hoger cardiovasculair risico lopen dan mannen van dezelfde leeftijd, grotendeels door hormonale invloeden. Gedurende het leven ondergaan vrouwen belangrijke schommelingen in Lp(a)-niveaus, bijvoorbeeld bij de geboorte, tijdens de menstruele cyclus, zwangerschap en na de menopauze. Postmenopauzale vrouwen hebben gemiddeld 17% hogere Lp(a)-waarden dan mannen, wat hun verhoogde risico op hart- en vaatziekten mede verklaart.
Impact op de gezondheid van vrouwen
• Zwangerschap: Lp(a) verdubbelt vaak en is mogelijk betrokken bij zwangerschapscomplicaties zoals pre-eclampsie en zwangerschapsdiabetes.
• Menopauze: De afname van oestrogenen leidt tot een stijging van Lp(a), wat samenhangt met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
Aanbevelingen voor vrouwen
Omdat Lp(a) een onafhankelijke risicofactor is voor hart- en vaatziekten, is het belangrijk dat vrouwen zich bewust zijn van hun Lp(a)-niveau. Vooral vrouwen met een familiaire belasting of vroege hart- en vaatziekten zouden hun Lp(a) moeten laten testen. Vervolgonderzoek is nodig om de rol van Lp(a) bij specifieke vrouwelijke aandoeningen en levensfasen beter te begrijpen.
Deze inzichten onderstrepen de noodzaak van een genderspecifieke benadering van hart- en vaatgezondheid bij vrouwen.
bron: FH Europe (artikel: “Lipoprotein(a) throughout life in women”)
Wat is Lp(a) en waarom is vroege detectie belangrijk? - Veelgestelde Vragen
Groepen
Lees de FH Europe media briefing over de eerste wereldwijde summit
Allereerste wereldwijde top over verhoogde Lp(A) – het aanpakken van een van de grootste onvervulde behoeften op het gebied van cardiovasculaire gezondheid
Brussel, 24 maart 2025: Een op de vijf mensen wereldwijd – meer dan 1,4 miljard mensen – leeft met een verhoogd lipoproteïne(a) (Lp(a)), een significante, maar op grote schaal onopgemerkte erfelijke cardiovasculaire risicofactor. Ondanks het duidelijke verband met voortijdige hartaanvallen, beroertes en aortastenose, wordt slechts 1%-2% van de bevolking getest, waardoor miljoenen mensen kwetsbaar zijn voor vermijdbare, levensbedreigende cardiovasculaire gebeurtenissen.
De economische en gezondheidslast van hart- en vaatziekten is duizelingwekkend: hart- en vaatziekten kosten de EU jaarlijks 282 miljard euro. Hiervan wordt 155 miljard euro (55%) besteed aan gezondheidszorg en langdurige zorg, wat neerkomt op 11% van de totale gezondheidsuitgaven van de EU. Productiviteitsverliezen dragen € 48 miljard (17%) bij, terwijl de kosten voor informele zorg € 79 miljard (28%) bedragen. De economische impact vertaalt zich in een gemiddelde kostprijs van € 630 per persoon, met nationale variaties variërend van € 381 in Cyprus tot € 903 in Duitsland. Binnen deze kosten zijn coronaire hartziekten goed voor 27% (€ 77 miljard) en cerebrovasculaire aandoeningen voor 27% (€ 76 miljard). Deze cijfers onderstrepen de dringende behoefte aan betere strategieën voor vroegtijdige opsporing en preventie.
Om deze urgente volksgezondheidscrisis aan te pakken, zullen 50 vooraanstaande wereldwijde experts, beleidsmakers en patiëntenvertegenwoordigers bijeenkomen voor de allereerste Global Summit on Elevated Lp(a), die samenvalt met Lp(a) Awareness Day. Dit historische evenement, georganiseerd onder auspiciën van het Poolse EU-voorzitterschap, is een direct antwoord op de groeiende EU- en internationale verplichtingen om hart- en vaatziekten aan te pakken door middel van preventie, vroege opsporing en datagestuurd gezondheidszorgbeleid.
Een beleidsgestuurde wetenschappelijke top om Lp(a) als prioriteit voor de volksgezondheid aan te pakken. Leven met een verhoogde Lp(a) vormt een aanzienlijke emotionele en praktische last voor getroffen personen en hun families. Recent onderzoek benadrukt dat veel mensen met hoge Lp(a)-waarden pas over hun aandoening te weten komen na het ervaren van een cardiovasculaire gebeurtenis, zoals een hartaanval of beroerte, of vanwege een familiegeschiedenis van hart- en vaatziekten.
Ondanks medische richtlijnen die pleiten voor once-in-a-lifetime Lp(a)-testen, aarzelen veel beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg om te testen, vaak onder verwijzing naar het gebrek aan goedgekeurde Lp(a)-verlagende therapieën. Patiënten en zorgverleners melden frustratie over de inconsistente en tegenstrijdige levensstijladviezen die ze ontvangen, waarbij velen het gevoel hebben dat hun aandoening grotendeels onzichtbaar is voor het publiek en onvoldoende wordt erkend door de medische gemeenschap. De psychologische impact van het leven met een verhoogd, maar slecht begrepen, cardiovasculair risico is aanzienlijk, waarbij velen angst, hulpeloosheid en een verlangen naar duidelijkere, meer gestructureerde medische begeleiding en emotionele steun uiten.
Patiëntambassadeurs onderstrepen de dringende noodzaak om Lp(a)-testen te integreren in routinematige cardiovasculaire risicobeoordelingen en uitgebreide ondersteuning te bieden aan de getroffenen.
Ondanks wetenschappelijke consensus over het belang van once-in-a-lifetime Lp(a)-tests, blijven de testpercentages kritiek laag als gevolg van een gebrek aan bewustzijn bij beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg, evenals systemische barrières binnen gezondheidsstelsels, waaronder financiële belemmeringen voor preventieve tests. Er bestaat ook een misvatting dat testen niet nodig is bij gebrek aan goedgekeurde Lp(a)-specifieke therapieën. Gemiste kansen om gebruik te maken van wereldwijde risicobeheerstrategieën verergeren het falen om vroege cardiovasculaire gebeurtenissen te voorkomen.
EU-leiderschap bij het bevorderen van cardiovasculaire gezondheid en afstemming van EHDS
Deze top sluit aan bij de opkomende ontwikkelingen van het gezondheidsbeleid van de EU, waaronder de Europese ruimte voor gezondheidsgegevens (EHDS) en de recente conclusies van de Raad over cardiovasculaire gezondheid (december 2024), waarin de nadruk wordt gelegd op de integratie van risicobeoordelingen van hart- en vaatziekten in het nationale gezondheidsbeleid, systematische gegevensverzameling over risicofactoren voor hart- en vaatziekten, waaronder Lp(a), voor betere preventie en zorg, en investeringen in precisiegeneeskunde en digitale gezondheidsinstrumenten om vroege opsporing en patiëntresultaten te verbeteren. De top zal Lp(a)-testen versterken als een hoeksteen van effectieve, gepersonaliseerde cardiovasculaire preventie, en ervoor zorgen dat gezondheidsstelsels overschakelen van reactieve ziektebehandeling naar proactief en preventief gezondheidsbeheer.
Hoogtepunten van de top en belangrijke beleidsaankondigingen
Een belangrijk hoogtepunt van de top is de onthulling van de International Cost-Effectiveness Study on Lp(a) Testing, geleid door prof. Zanfina Ademi (Monash University). Deze studie levert onweerlegbaar bewijs dat Lp(a)-testen economisch haalbaar en kosteneffectief is, wat de noodzaak ervan als onderdeel van de standaard CVD-risicobeoordeling versterkt. Een ander belangrijk resultaat is de lancering van de Internationale Verklaring van Brussel over Lp(a), een beleidsblauwdruk met concrete stappen voor regeringen, beleidsmakers en gezondheidsstelsels om routinematige Lp(a)-tests te implementeren. De verklaring zal naar verwachting worden onderschreven door toonaangevende wereldwijde cardiovasculaire en patiëntenbelangenorganisaties en dienen als referentie voor toekomstig cardiovasculair gezondheidsbeleid op nationaal, Europees en internationaal niveau.
De top wordt georganiseerd door Europarlementariër Romana Jerkovic, vicevoorzitter van de SANT-commissie voor volksgezondheid en voorzitter van de EP-EP-groep Cardiovasculaire Gezondheid, samen met Europarlementariër Adam Jarubas, voorzitter van de SANT-commissie, en Europarlementariër András Kulja, met een welkomstwoord van EU-commissaris voor Gezondheid, Olivér Várhelyi, die is uitgenodigd.
Een multisectorale oproep tot actie
Deze ongekende top is een vlaggenschipinitiatief van de Lp(a) International Taskforce, voorgezeten door prof. Florian Kronenberg (Oostenrijk), een hoofdauteur van de EAS Consensus Paper on Lp(a) Testing3, en wordt georganiseerd door de FH Europe Foundation, een overkoepelende patiëntenorganisatie die zich inzet voor erfelijke lipidenaandoeningen en cardiovasculaire risicofactoren. Toonaangevende wetenschappelijke, belangenbehartigings- en patiëntenorganisaties die de top ondersteunen, zijn onder meer de World Heart Federation (WHF), de International Atherosclerosis Society (IAS), de Global Heart Hub, de European Alliance for Cardiovascular Health (EACH) en de European Atherosclerosis Society (EAS).
Een paradigmaverschuiving: van hart- en vaatziekten naar cardiovasculaire gezondheid
Deze top markeert een seismische verschuiving van alleen het behandelen van hart- en vaatziekten naar het proactief beschermen van de cardiovasculaire gezondheid. Het is een kans voor beleidsmakers, leiders in de gezondheidszorg en patiëntenorganisaties om ervoor te zorgen dat vermijdbare hartaandoeningen te voorkomen blijven.
Stemmen van de top
Prof. Florian Kronenberg, voorzitter van de Lp(a) International Taskforce, benadrukte dat “deze top wetenschappelijke, politieke en belangenbehartigingsleiders verenigt om ervoor te zorgen dat Lp(a)-testen een wereldwijde standaard wordt. We moeten niet alleen testen normaliseren, maar ook individuen ondersteunen bij het effectief beheren van hun gezondheid.” Magdalena Daccord, CEO van FH Europe Foundation, voegde eraan toe: “De top schept een krachtig precedent. Het versterkt de stemmen van mensen met een verhoogde Lp(a) en verstevigt hun rol bij het vormgeven van beleid. De lancering van de Verklaring van Brussel is nog maar het begin – ons doel is om systematische Lp(a)-testen en op risico’s gebaseerde cardiovasculaire preventie voor iedereen te waarborgen.”
Financiering en ondersteuning van de top
Het werk van de Lp(a) International Taskforce en de 1st Global Lp(a) Summit wordt ondersteund door een gezamenlijke inspanning, gedreven door de toewijding van gepassioneerde experts, vrijwilligers en pleitbezorgers die genereus hun tijd, kennis en expertise bijdragen als ondersteuning in natura en door financiering van Amgen, Novartis, Roche Diagnostics en Silence Therapeutics, in overeenstemming met het FHEF-kader voor samenwerking met de industrie.
Meer informatie en contact met de media
Neem voor mediavragen contact op met
Magdalena Daccord,
CEO, FH Europe Foundation
lpaglobalsummit@fheurope.org .
Meer details over:
• Lp(a) Global Summit: https://fhef.org/lpa-globalsummit/
• Lp(a) International Taskforce: https://fhef.org/lpa-international-taskforce/
• FH Europe Foundation: www.fhef.org
